Openbaar Ministerie uitgelegd - 13 oktober 2025

Het Openbaar Ministerie - ook wel de openbaar aanklager van Nederbeek - behoeft meer uitleg. Wat doen ze en wat is hun doel? Dat leggen we uit in deze explainer.

Onafhankelijk Openbaar Ministerie

Voorheen lag het Openbaar Ministerie altijd in handen van de politie. Er waren enkele politieagenten die naast politieambtenaar ook de taak van het Openbaar Ministerie op zich droegen, als hulpofficier of officier van Justitie. Een flinke tijd geleden is een nieuw systeem in het leven geroepen: het Onafhankelijk Openbaar Ministerie. "Het Onafhankelijk Openbaar Ministerie is een tak van het Openbaar Ministerie die zich met name bezighoudt met strafprocesrecht", legt de hoofdofficier uit. "In theorie is het OM de enige aanklager die mensen strafrechtelijk mag vervolgen". Er zitten momenteel drie mensen in totaal bij het Openbaar Ministerie. Is dat weinig? De hoofdofficier vindt in ieder geval van niet. "Met de druk die momenteel wordt ervaren bij de politie en het strafprocesrecht, denk ik voldoende. Het past perfect bij de omvang van het huidige korps en de druk die we ervaren."

Capaciteit

Toch zou het personeelsaantal bij het Openbaar Ministerie voor problemen kunnen zorgen. Zo moet een voorgeleiding uitgevoerd worden door een medewerker van het OM, maar kan de bijbehorende documentatie niet door diezelfde medewerker worden gekeurd - iets wat ook onderdeel is van het formeel strafrecht, ter bevordering van de controle op de politie (red.). Door een personeelstekort kan hier een probleem ontstaan, bijvoorbeeld doordat er dan te weinig onafhankelijk personeel is om én een voorgeleiding uit te voeren én de documentatie te keuren. "Voldoende, en we kunnen alles redden. Misschien dat dat nog gaat veranderen, als er meer druk op het strafrecht komt", aldus De Valk. "Het zou fijner zijn als we meer mensen zouden hebben, maar ik vind dat we daarin blij moeten zijn met wat we nu hebben".

Adviescomité Wetgeving

Het Adviescomité Wetgeving - kortweg de ACW - is een orgaan binnen het Openbaar Ministerie die de wetgeving in Nederbeek verzorgt. Zij bepalen wat wel en niet strafbaar is en hoeveel straf er op een feit komt te staan. Ook hierover is de hoofdofficier eindverantwoordelijk. Opvallend is dat het Openbaar Ministerie dus niet alleen de rechtsprekende en uitvoerende macht - strafbare feiten opsporen en veroordelingen uitspreken is namelijk onderdeel van haar takenpakket - maar ook de wetgevende macht beheerst. Dat kan een schending vormen van de Trias Politica. De hoofdofficier denkt dat prima te kunnen scheiden: "Het Openbaar Ministerie is samen met de politie een onderdeel van justitie en zal dus nooit op een manier onafhankelijk zijn als dat we verwachten van de rechterlijke macht". Wel geeft hij aan dat er altijd onafhankelijk wordt geopereerd ten opzichte van de recherche, de korpsleiding en specialistische eenheden. Daarmee wordt bedoeld dat een rechercheur of lid van een specialistische eenheid nooit onderdeel van het Openbaar Ministerie kan zijn. "Ik kan als hoofdofficier kritiek uitoefenen op de politie en de korpsleiding en andersom kunnen ze dat ook doen naar mij".

Niet alleen strafrecht

Chris sprak tijdens het gesprek ook de hoop uit dat het Openbaar Ministerie zich meer zou kunnen verdiepen in andere rechtsgebieden. Daarmee doelt hij op civiel recht en bestuursrecht. "Strafrecht zal altijd prioriteit nummer 1 zijn, dat wordt het vaakst gebruikt. Wel zijn we bezig met een uitbreiding van de rechtspraak en andere rechtsgebieden".

Geïnteresseerden in het werk achter de aanhoudingen en in het strafprocesrecht zijn welkom om te solliciteren voor het Openbaar Ministerie!